Forum Kawalerii RP

Myśłę, że skoro spoczął na nas zaszczytny obowiązek zachowania dla przyszłych pokoleń części naszej spuścizny narodowej, jaką sa tradycje Kawalerii II RP, proponuję publikowanie tradycji, zwyczajów (nawet tych niezbyt oficjalnych) zasłyszanych podczas dyskusji z weteranami, aby jak najwięcej udało się zachować. A może uda się opublkować jakieś prawdziwe "perły" z przszeszłości.
Gorąco zachęcam.

Tradycje ułańskie były obchodzone podczas II wojny światowej. Obchodzili je między innymi żołnierze II Korpusu gen. Andersa świadczą o tym wypowiedzi byłych żołnierzy.
Szkoda że w dzisiejszym wojsku niema miejsca na tego typu zabawy. Przemo

Ponieważ do chwili obecnej nie udało się sprowokować do prezezntacji tradycji polskiej kawalerii przedwojennej, obiecuję to uczynić po Majówce Ułańskiej w dniu 3 maja br. na Krakowskich Błoniach.

Fragment dekretu prezydenta RP z lutego 1937 roku o znakach wojska i marynarki wojennej brzmial „Sztandar jest widomym znakiem uosabiajacym Państwo Polskie, jest symbolem najwyższych wartości ducha i ciała, których Polska wymaga od swoich żołnierzy”.
Sztandar to symbol żołnierskiego honoru i wierności przysiędze. Utrata sztandaru na polu bitwy oznaczała wymazanie oddziału z rejestru. W kawalerii takiego faktu nie odnotowano. Sztandar od chwili wręczenia towarzyszył pułkowi w każdej bitwie. Jeśli pułk przestał istnieć w wyniku walk, ukrywano go tak, by nie dostał się w ręce wroga. Jeśli nie było możliwości ukrycia niszczono go. Dlatego też wiele spośród ukrytych sztandarów podczas II wojny światowej nie odnaleziono. Wiele sposród ocalonych sztandarów na dowód chwały żołnierza polskiego zostało odznaczonych Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari 5 klasy (najstarsze i najwyższe odznaczenie wojskowe).
W latach 1914 - 1918 pułkom organizowanym podczas I wojny światowej społeczeństwo polskie spontanicznie fundowało sztandary z miłosci do oddziałów narodowych.
Sztandary były bardzo rózne w formie, rysunku i wielkości (brak przepisów co do ich wyglądu). Każdy sztandar miał swoją historię - trudne i ciekawe koleje losu, zwłaszcza te z Polskich Korpusów Wschodnich np. mimo wielu starań nie udało sie odzyskać z rąk rosyjskich historycznych sztandarów z okresu Królestwa Polskiego.
Wróciły do pułków - które nie istniały przez kilka miesięcy w 1918 roku - ich przechowywane sztandary np. sztandar zrobiony z proporca w 1 Pułku Ułanów (była to Chorągiew Kościelna), który stal sie sztandarem 2 Pułku Ułanów.
W 1919 roku obowiązywał już przepis dotyczący wyglądu sztandarów - ale nie był on przestrzegany i egzekwowany i dlatego sztandary były nadal bardzo rózne.
Jedynie pułki Wojsk Wielkopolskich i Armii Polskiej we Francji miały sztandary przepisowe zgodne z odmiennymi regulaminami (miały inne kształty, format i rysunek, rózniły się kolorami i napisami między sobą).
I tak Pułki Ułanów wywodzące się z Wielkopolskich (15, 16, 17, 26) używały tych sztandarów, mimo że były na nich cyfry pułków obowiązujące w Wojsku Wielkopolskim. Taki sztandar miał też 7 Pułk Strzelców Konnych Wielkopolskich. Podobnie było ze sztandarami wywodzącymi sie z Francji - hallerowskie były wszystkie jednakowe - różniły sie tylko napisami.
Ustawa sejmowa z sierpnia 1919 roku o godłach i barwach RP dzieliła sztandary sił zbrojnych na sztandary jazdy i sztandary piechoty. Wzór ich był jednakowy, rózniły sie nazwą i wielkością (kwadrat 65 cm x 65 cm). Płachta, czyli bławat sztandaru był biały z wizerunkiem czerwonego Krzyża Kawaleryjskiego jednakowe po obu stronach. Na prawej stronie (glównej), pośrodku Krzyża był orzeł państwowy okolony wieńcem laurowym. Po stronie lewej pośrodku Krzyża był też wieniec laurowy, a w nim napis „Honor i Ojczyzna”. W rogach tak jak po stronie prawej cyfry pułku w wieńcach laurowych. Numery po stronie lewej mogły być zastąpione innymi emblematami umieszczonymi na tarczach
W 1927 roku zmieniono wizerunek orła państwowego (rozporz. Prezydenta RP). Na ramionach krzyża umieszczono też napisy miejsc ważnych bitew. Wygląd sztandaru zatwierdzał Prezydent RP (np. liczbę gwoździ, którymi przybijano sztandar do drzewca (dla jazdy 16 co 4 cm). Sztandar otrzymała też artyleria konna. Prawie wszystkie sztandary były darem regionów, miast (gdzie stacjonowały jednostki) i osób indywidualnych. Wręczanie sztandaru odbywało się bardzo uroczyście z poświęceniem przez księdza biskupa polowego WP w obecności Prezydenta RP. Wbijano też gwoździe pamiątkowe kolejno przez zaproszone osoby wg przepisowej kolejności (ks bkp polowy WP, prezydent RP, generalny inspektor Sił Zbrojnych, Minister Spraw Wojskowych, przedstawiciele władz wojskowych, cwilnych i fundatorów sztandaru (7); dowódca pułku, oficerowie sztabowi pułku, oficerowie starsi i młodsi pułku, podoficerowie pułku szeregowcy pułku) - razem 16 gwoździ.
Potem dowódca pułku odbierał sztandar uprzednio przyklęknowszy po to by złożyć ślubowanie: "Przysięgam na wierność", a następnie oddał go sztandarowemu. Po czym odbywała się defilada.
Gdy w 1919 roku unormowano wzór sztandarów, należało ufundować pułkom sztandary przepisowe. Po ich otrzymaniu, niektóre pułki miały stare sztandary z poprzednich okresów, które należało oddać do Muzeum WP w Warszawie lub w formie depozytu pozostawały w pułku. Część pułków do wybuchu wojny 1939 roku nie otrzymało nowych sztandarów i używało do końca swoich pierwotnych (1, 2, 7, 8, 10, 11, 13, 15, 16 Pułk Ułanów i 1 Pułk Szwoleżerów).
Sztandary umieszczano na drzewcach, na których szczycie znajdował się orzeł na postumencie z numerem pułku. Gwoździe przytwierdzały równocześnie tuleję skórzanąpłata do drzewca. Trzecim elementem były wstęgi w barwach narodowych, czasem z pamiątkowymi napisami, a niekiedy w barwach pułku. Sztandary, które otrzymały order Virtuti Militari miały dodatkowo wstęgi w barwach wstęgi orderowej. Krzyż orderu umieszczony był na kokardzie, na szczycie drzewca pod orłem. Były też wyjątki np. na sztandarze 14 Pułku Ułanów Krzyż Virtuti Militari 5 kl. znajdował się na płacie w miejscu, w którym przypięty został w czasie dekoracji przez marszałka Józefa Piłsudskiego.
Gdy sztandar towarzyszył pułkowi obowiązywał szczególny ceremoniał (wg regulaminu, tradycji itp.). Poczet sztandarowy konny składał się z 6 żołnierzy: oficera - dowódcy pocztu sztandarowego i podsztandarowego oraz 3 szeregowych asysty. Podoficerem sztandarowym z reguły był najbardziej zasłużony podoficer pułku, najczęściej kawaler Orderu Virtuti Militari. Miał on przez lewe ramię przewieszony ozdobny bandolier, służący do podtrzymywania sztandaru w szyku konnym. Do 1938 roku bandoliery były różne. Ujednolicono je przepisem z 1938 roku - jedynie odmienne nieco były sztandary odznaczone Orderem WojennymVirtuti Militari. W polu sztandar był zawsze zwinięty i okryty pokrowcem.
Oprócz 40 pułków kawalerii i 11 dywizjonów artylerii konnej swój sztandar miała też Szkoła Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu a także Szkoła Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy.
Łącznie w brygadach kawalerii wyszło na wojnę w 1939 roku 51 bojowych sztandarów. Większość z nich towarzyszyła swoim oddziałom na szlakach bojowych (Niektórzy dowódcy, by uchronić sztandary przekazywali je do pułków zapasowych).
Z 40 sztandarów pułków kawalerii 20 znajduje się w muzeachw kraju i w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie. W Polsce również znajduje się wiele sztandarów, które ukryte zostały odnalezione i przekazane do różnych placówek muzealnych np. na Jasnej Górze - sztandar 5 Pułku Ułanów.
Niektóre w bezpośrednim zagrożeniu 1939 roku spalono np. 11, 13 i 26 Pułku Ułanów. Niektóre zrekonstruowano dzięki naszyciu elementów, które się zachowały, uratowane przez byłych żołnierzy np. 15 Pułku Ułanów. Niektóre spłonęły też w Powstaniu Warszawskim np. 9 Pułku Ułanów. Szwadrony Artylerii Konnej spośród 11 odnaleziono tylko 2.
W Polskich Siłach Zbrojnych pułki miały sztandary uratowane w kampanii wrześniowej (1 i 24 Pułk Ułanów, 10 Pułk Strzelców Konnych). Innym wręczono nowe bardzo różne.
Przy uroczystych wystąpieniach pułki już zmotoryzowane ze sprzętem ciężkim sztandar woziły w wozie bojowym.
Kawaleria LWP miała trzy sztandary: dywizyjny (na przedwojennych wzorach oparty) oraz 2 i 3 Pułk Ułanów zgodnie z przepisami z 1946 roku, oparte na motywach Krzyżą Grunwaldzkiego. Wszystkie były wręczone po zakończeniu wojny.
Sztandar I Warszawskiej Dywizji Kawalerii został odznaczony Krzyżem Grunwaldu III klasy. Po rozwiązaniu Dywizji wiosną 1947 roku pułki przekazały sztandary do Muzeum WP - sztandar dywizyjny przejął jednak szwadron przyboczny prezydenta RP. Po jego likwidacji sztandar również przekazano do Muzeum WP w Warszawie.

źródło: http://www.kawaleria-polska.pl/modules. ... ge&pid=201

Witam szanownych kawalerzystów. Pozwolę sobie dołączyć małą historię co do ceremoniału pocztu sztandarowego w opisie wyglądu. Opowiedział mi to przedwojenny oficer na spotkaniu gdzie zostałem zaproszony.
Mianowicie poczatek zaczoł się od Księstwa Warszawskiego sam drzewiec plus płat sztandaru ma wyznacznik karabinu którego trzyma się z prawej strony , bondoljer jest wyznacznikiem pasa z ładownicą przerzuconego przez lewe ramię , więc wygląd horążego sztandaru : w prawej ręce trzyma sztandar, a bondoljer ma przez lewe ramie. Na samej górze drzewca jest umieszczony magazynek z ziemią z pól bitewnych , magazynek posiadał numer pułku trzymany przez orła. Mam nadzieję ,że będę dobrze zrozumiały

Dzięki za ciekawe refleksje! Zawsze to przecież przedwojenne źródło mówione! Prosimy w razie czego o następne informacje!

Straszenie był oburzony że LWP zmieniło ceremoniał pocztu pokazując młodym pokoleniom nie prawidłowość. Proszę mi wierzyć że trudno było mi napisać o tym na forum to co było mówione nie podpierając się żadnym dokumętem. Z zdjeć wynika że jest to prawda.